Economoon Steven Levitt legt het uit:
Get rich or die trying
De organisatorische en financiële overeenkomsten tussen een bende en de McDonalds zijn treffend. Men begint onderaan de ladder voor weinig (Of in het geval van de bende, nog minder dan weinig) en kan zich uiteindelijk op werken tot franchisehouder, waar de verdiensten ook hoger zijn.
De verdiensten van iemand die drugs verkoopt op straat zijn met $3,30 per uur nog minder dan die van een McDonalds medewerker.
Erg lucratief blijkt het dus niet te zijn. De kansen om dood te gaan als drugsdealer in de stad zijn met 7% per jaar hoger dan die van een soldaat op het hoogtepunt van de oorlog in Irak (0,5% per jaar).
Een franchisehouder van een Mcdonaldsfiliaal kan al snel $ 100,000 per jaar verdienen. Weet je jezelf in leven te houden, en op te klimmen tot lokale bendeleider, dan verdien je al snel hetzelfde bedrag als de franchisehouder. Daarbij komt nog de prestige en status die de positie van bendeleider met zich meebrengt.
Ga je een stapje hoger op de ladder, dan kom je uit bij de regiomanager, deze stuurt een aantal van de lokale filialen aan, en zo is er ook binnen de bende een ”regiomanager” die de lokale bendeleiders aanstuurt. Ook hier zijn de verdiensten ongeveer hetzelfde: $ 200,000 per jaar.
En dan de laatste trap brengt ons bij the board of directors, ben je hier beland, dan zit je goed. De verdiensten liggen dan rond de $ 400,000 per jaar, en in het geval van de crimineel zijn de gevaren van de straat ver van je verwijderd.
Economische principes op straat
Ook op straat zijn er economische principes van toepassing. Twee van deze theorieën haalt Levitt naar voren:
Compensating differential
Compensating differential wil zeggen dat werknemers zodanig beloont worden (meer salaris biedt bijvoorbeeld), dat deze gemotiveerd raken om een minder leuke baan te verkiezen boven een leukere baan.
Het blijkt dus dat ten tijde van bendeoorlogen de jongeren die op straat hun handelswaar verkopen een grotere beloning krijgen dan in tijden van ‘vrede’. Waarom? Één van de drugsdealertjes verwoord het treffend:
‘’Would you stand around here when all this shit is going on? No, right? So if I gonna be asked to put my life on the line, then front me the cash, man.’’
Vrij vertaald: Eerst betalen, dan werken.
Nash equilibrium
Het Nash evenwicht is een begrip uit de speltheorie. Hierin wordt gesteld dat als twee partijen zich aan een strategie houden en beide niks te winnen hebben als er eenzijdig iets aan hun strategie veranderd wordt, er een Nash equilibrium is bereikt.
In de ghetto zijn er slimme zakelijke tactieken om klanten te werven, een van die tactieken is om naar het territorium van een rivaliserende bende te gaan, en daar in de lucht te gaan schieten. Zo worden de klanten bang en durven zij geen drugs meer in het gebied van jouw rivaal te kopen, en vervolgens gaan ze naar jouw gebied om daar hun behoeftes te vervullen. Toch maken bendeleiders zelden gebruik van deze tactiek, waarom?
‘’If we start shooting around there, nobody, and i mean you dig it, nobody gonna step on their turf. But we gotta be careful, ‘cause they can shoot around here too, and then we all fucked.’’
Zolang rivaliserende bendes zich niet op elkaars territorium storten, verdienen ze allebei dus wat.
Graaicultuur
Ook de straat is niet ontsnapt aan de graaicultuur, de bendeleiders krijgen, hoe slecht het ook gaat met de verkoop, altijd betaald. Op de vraag aan een van de bendeleiders waarom dit zo is antwoordde hij: ”Je hebt al die mensen onder je die jouw baan willen, als je opeens verlies gaat nemen zien ze je als een slappeling.”
Voor meer vermakelijke onderzoeken verwijs ik je door naar het boek van meneer Levitt: Freakonomics